Selektywność zabezpieczeń elektrycznych

Pojęcie selektywności w stosunku do instalacji elektrycznych to doskonałe rozwiązanie, które jeszcze jakiś czas temu było w świecie marzeń. Jednak jak wszystko inne, również i w tej dziedzinie postęp nauki wpłynął na wprowadzenie praktycznych rozwiązań, które z pewnością doceni każdy, kto choć raz miał awarię instalacji w swoim własnym domu.

Jak to było dawniej?

Jeszcze w tak niedalekiej przeszłości instalacje elektryczne działały na zupełnie innych zasadach. Nadal zresztą w wielu domach można spotkać przestarzałe instalacje, które nie tylko stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa mieszkańców, ale również utrudniają życie domownikom, często nawet okolicznym mieszkańcom, choć już tutaj to rzadkość.

Kiedy w instalacji pojawiało się zwarcie, przeciążenie, cały układ – instalacja wyłączała się, co skutkowało wyłączeniem zasilania w całym domu, mieszkaniu, czasem o zgrozo na całej ulicy. Te czasy jednak już mamy za sobą, a wszystko za sprawą selektywności.

Czym jest selektywność zabezpieczeń elektrycznych?

Zabezpieczenia w instalacji elektrycznej połączone są ze sobą szeregowo. Dlatego kiedy pojawia się przeciążenie wyłącza się zasilanie tylko najbliższe danego zabezpieczenia. System izoluje dany fragment, nie wyłączając przy tym całości instalacji. Upraszczając, kiedy nastąpi zwarcie, zadziała tylko zabezpieczenie sąsiadujące z miejscem awarii, zachowując ciągłość działania nieuszkodzonych obwodów. Tutaj jednak należy porównać charakterystyki urządzeń zabezpieczających połączonych szeregowo, co pozwoli ustalić granicę selektywności.

Selektywność częściowa a całkowita

Różnicując pojęcia można dostosować wspomniany system według własnych potrzeb, co znacznie wpłynie na funkcjonowanie instalacji.

1. Selektywność całkowita – zabezpieczenia działają w każdej sytuacji, bez względu na rodzaj zakłóceń.
2. Selektywność częściowa – kiedy zabezpieczenia działają selektywnie dla części zakłóceń, dzięki czemu można świadomie zrezygnować z zakłóceń o małym prawdopodobieństwie. Tutaj z kolei istotne są obliczenia, które przewidują największy spodziewany prąd zwarciowy.

Dlaczego selektywność częściowa?

Obecnie w instalacjach najczęściej pojawiają się zwarcia jednofazowe. Rzadkością są już dwufazowe i trójfazowe, jednak mimo wszystko warto mieć na uwadze bezpieczeństwo i zastosować dodatkowe wyłączniki i bezpieczniki.

Cena za wybiorczość

Niestety sama instalacja wybiorcza i odpowiednie zabezpieczenia wpływają na cenę nie tylko materiałów, ale również montażu. Często wiąże się to z koniecznością zmiany układu instalacji, by zmniejszyć stopnie zabezpieczeń. Konieczne są również odpowiednie przewody i kable, a także przekładniki. To specjalnie dostosowane narzędzia i materiały, które posiadają większą odporność na zwarcia.

Selektywność zabezpieczeń instalacyjnych – od czego zależy?

Aby umiejętnie dobrać selektywność należy wziąć pod uwagę nie tylko stosowne wyliczenia. Należy zaplanować obciążenie i przewidzieć konsekwencje awarii i sąsiadujących obwodów. Bezpieczniki lub wyłączniki nadprądowe mają dwa parametry: prąd znamionowy oraz charakterystykę czasowo-prądowa. Doświadczony elektryk z pewnością potrafi prawidłowo obliczyć parametry i dostosować selektywność do szeregu danych.

Konsekwencje nadmiernej oszczędności podczas projektowania instalacji

Często w ramach oszczędności inwestorzy stosują tylko jeden wyłącznik różnicowo-prądowy i podłączenie wszystkich obwodów pod jedno zabezpieczenie. Niestety takie rozwiązanie, oprócz oczywistych oszczędności, ma raczej więcej wad niż zalet. Kiedy pojawi się zwarcie w jednym obwodzie, zasilanie wyłącza się w całym domu. O ile dla części mieszkańców to nie stanowi istotnego problemu, w przypadku awarii pod osłoną nocy utrata zasilania we wszystkich pomieszczeniach może być nieco problematyczna. Dodatkowo niektórzy fachowcy stosują techniki, które mogą wpływać na bezpieczeństwo mieszkańców. Celowo bowiem pomijają jakieś obwody, np. te od oświetlenia, co niestety może skutkować porażeniem prądem. Dość często spotyka się również w nowych instalacjach brak właściwego zabezpieczenia w obwodach szczególnie zwarciowych, co również często wiąże się z oszczędnościami.

Bezpieczeństwo przede wszystkim

Instalacja elektryczna powinna działać bez zarzutów. To gwarancja bezpieczeństwa użytkowników. Dodatkowo zabezpieczenia elektryczne należy okresowo sprawdzać i kontrolować. Producenci często stosują dodatkowe zabezpieczenia przepięciowe, które wpływają na bezpieczne użytkowanie i korzystanie z energii elektrycznej. Dobrze zaprojektowana instalacja, właściwie dobrane materiały dostosowane do wymogów i mocy odbiorników to gwarancja bezpiecznego użytkowania przez długie lata. Dlatego w każdej sytuacji należy wybierać tylko fachowców z dokumentami poświadczającymi ich umiejętności, którzy właściwie zaprojektują czy podłączą instalację.