Słownik pojęć elektrycznych

Elektryk zajmuje się montażem, naprawą oraz konserwacją instalacji elektrycznych. Profesja ta wymaga nie tylko opanowania umiejętności projektowania zgodnie z normami technicznymi, wykonywania przeglądów urządzeń czy ich obsługi, ale też zapoznania się z podstawowymi pojęciami. Oto słownik elektryczny, który przybliża wybrane zagadnienia z tej dziedziny.

Prąd elektryczny

Mianem prądu elektrycznego określa się uporządkowany ruch ładunków elektrycznych – nośników, które wytwarzają pole elektryczne. Ładunki mogą być zarówno dodatnie, jak i ujemne. Ich ruch odbywa się w różnych kierunkach. Do przepływu prądu dochodzi dopiero po doprowadzeniu do przewodnika o wyższym potencjale – niższego potencjału.

Prąd przemienny AC

Prąd AC to prąd przemienny, czyli rodzaj prądu zmiennego o specyficznej okresowości oraz zmienności kierunku przepływu. W powszechnie stosowanych instalacjach elektrycznych jego przebieg jest sinusoidalny np. w instalacji domowej.

Prąd stały DC

Prąd DC to prąd stały, wygenerowany przez źródło stałego napięcia – nieulegającego zmianom w czasie. W tym przypadku elektrony przemieszczają się z prędkością stałą, uzależnioną od wielkości napięcia oraz rezystancji obwodu.

Amper

Amper jest podstawową jednostką natężenia prądu elektrycznego, oznaczaną symbolem [A]. W układzie SI definiuje się ją poprzez przyjęcie określonej wartości liczbowej ładunku elementarnego.

Wat

Wat to jednostka mocy i strumienia, oznaczana w układzie SI symbolem W. Jeden wat określa moc, przy której w ciągu jednej sekundy wykonana zostanie praca. Nazwa tej jednostki pochodzi od nazwiska brytyjskiego wynalazcy i inżyniera, Jamesa Watta.

Omomierz

Omomierz to przyrząd pomiarowy, który służy do mierzenia rezystencji. Urządzenia te wykorzystują prawo Ohma, czyli zależność występującą między natężeniem prądu oraz napięciem na wybranym elemencie instalacji. Jednostka stosowana w tym przypadku to om, określany symbolem [Ω].

Falownik

Falownik to urządzenie zamieniające prąd stały na prąd przemienny o częstotliwości wyjściowej umożliwiającej regulację. Inwertery stosowane są w różnego rodzaju przetwornicach, pozwalając na przyłączanie sprzętów zasilanych prądem przemiennym.

Moc zapotrzebowana

Moc zapotrzebowana to wartość określająca zapotrzebowanie budynku lub jego części na energię elektryczną. Parametr ten ustala się w oparciu o bilans mocy, czyli sumę mocy wszystkich zainstalowanych odbiorników energii elektrycznej pomnożoną przez współczynnik jednoczesności – określający prawdopodobieństwo jednoczesnego korzystania z wszystkich tych odbiorników. Od wartości mocy zapotrzebowanej zależy rodzaj stosowanych urządzeń zabezpieczających, a także wysokość stałych opłat za prąd.

IK

IK to parametr określający udaroodporność, czyli wielkość charakteryzującą urządzenia i elementy instalacji elektrycznych – np. obudowy rozdzielnic elektrycznych. Klasyfikacja ta powala na ocenę odporności na działanie mechaniczne, w tym uderzenie, nacisk czy upadek. Parametr IK uzupełniany jest o liczbę z zakresu 0-10, gdzie IK00 oznacza całkowity brak udaroodporności, a IK10 – najwyższą udaroodporność.

IP

IP to skrót od International Protection. Kod ten służy do oznaczania urządzeń elektrycznych w celach informacyjnych, ponieważ pozwala na określenie poziomu szczelności ich obudowy. Schemat IP składa się ciągu co najmniej dwóch cyfr, a w niektórych przypadkach również dodatkowych dwóch liter. Pierwsza cyfra określa pyłoszczelność, a druga wodoszczelność obudowy, dlatego najsłabiej zabezpieczane oznaczane są jako IP00, podczas gdy najwyższy stopień ochrony to IP68.

Klasa ochronności

Klasa ochronności to umowne oznaczenie bezpieczeństwa przeciwporażeniowego urządzeń i elementów instalacji elektrycznej. Wyróżnia się cztery klasy – 0, I, II oraz III. Najniższa oznacza najmniej efektywne zabezpieczenie, chroniące jedynie przed dotykiem bezpośrednim. Klasa III dotyczy natomiast zabezpieczenia największego, w formie tzw. napięcia dotykowego obniżonego w stosunku do napięcia sieciowego prądu (poniżej 50 V dla prądu przemiennego oraz poniżej 120 V dla prądu stałego).