Certyfikacja rozdzielnic i urządzeń do strefy Ex

Certyfikacja rozdzielnic i urządzeń do strefy Ex

W otoczeniu zagrożonym wybuchem należy zadbać o dobranie właściwych warunków pracy, montażu danych urządzeń i ich zabezpieczeniu przed przeciążeniami. Wszystkie te aspekty wpływają bowiem na zachowanie bezpieczeństwa związanego z ludzkim zdrowiem i życiem.

W zgodzie z rozporządzeniami

Eksploatacja danego obiektu wiąże się z ciągłym oddziaływaniem na otoczenie, dlatego niezwykle ważną kwestią jest zachowanie odpowiednich warunków w tym miejscu.
Instalacje oraz urządzenia znajdujące się w strefach zagrożonych wybuchem muszą zatem odpowiadać wytycznym określonym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki (z dnia 22 grudnia 2005 roku) odnośnie wymagań zasadniczych dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w miejscu zagrożonym wybuchem. Kolejnymi ważnymi rozporządzeniami są dyrektywa ATEX i normy EN uwzględniające wymagania oznaczone z certyfikatach, zaleceniach producenta i deklaracji zgodności.

Strefy zagrożone wybuchem

Certyfikat ATEX jest wymagany w każdej strefie zagrożenia wybuchem i odnosi się do montażu urządzeń z odpowiednimi parametrami. Ponadto, na takim urządzeniu powinny zostać określone parametry przeciwwybuchowe, numer certyfikatu, identyfikator stacji badawczej i stopień ochrony IP.
Urządzenie powinno się wycofać z montażu, jeśli stwierdzone zostaną niezgodności danych lub błędy w certyfikacie. Po poprawieniu takich niedogodności można przystąpić do montażu.

Bezpieczeństwo przede wszystkim

Warto zauważyć, że w każdym zakładzie pracy należy bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych. Niektóre branże są także zobowiązane spełniać specjalne wymogi odnoszące się do danych regulacji. Jedną z takich regulacji jest dyrektywa ATEX, wymagana w otoczeniach zagrożonych wybuchem.
Zasady odnoszące się do ATEX mogą odnosić się do części danego budynku (np. magazynu), gdzie przechowuje się materiały sypkie czy substancje łatwopalne. Dyrektywa musi zostać wykorzystana zwłaszcza w zakładach typu stacje paliw, stolarnie, gorzelnie, cukrownie i tym podobne.

Zakres dyrektywy ATEX

Zakres dyrektywy ATEX uwzględnia głównie wytyczne dotyczące urządzeń mechanicznych i elektrycznych, ale także systemów ochrony i komponentów. ATEX wskazuje, że każda strefa zagrożona wybuchem musi być odpowiednio oznakowana i dokładnie wyznaczona. Podkreślić należy, że na wszystkich stanowiskach pracy z zagrożeniem wybuchem konieczne jest wykonanie oceny ryzyka i sporządzenie Dokumentu Zabezpieczenia Przed Wybuchem.
Ocena bezpieczeństwa w danym zakładzie pracy może zostać dokonana podczas audytu bezpieczeństwa. Na początku zostaje sprawdzone, czy ryzyko w strefie zagrożonej wybuchem zostało odpowiednio ocenione. Dochodzi także do dokładnego przeglądu wszystkich instrukcji i procedur z tym związanych. Jednym z etapów kontroli jest również kontrola sposobu i stanu użytkowania danych urządzeń.

Certyfikat ATEX

Wprowadzając do obrotu dane urządzenia oraz ich części, producent ma obowiązek wystawić świadectwo zgodności odnoszące się do zastosowania urządzeń zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu. Świadectwo zgodności zawiera dokładny opis części urządzeń i podzespołów oraz warunki wbudowania części w sposób zapewniający wypełnienie wymagań dotyczących urządzenia finalnego.
Certyfikat, który wydaje notyfikowana jednostka badawcza zawiera:

– numer,
– nazwę danej stacji badawczej,
– rok, w którym wydano certyfikat
– symbol ATEX (czyli zgodność z dyrektywą),
– numer danej stacji badawczej (nadany przez UE),
– nazwę i typ urządzenia,
– nazwę i adres producenta,
– numer raportu z badań,
– numery normy podstawowej oraz szczegółowej,
– oznaczenie urządzenia przeciwwybuchowego,
– informacje odnoszące się do znaku X (dodatkowe wymagania umieszczone w załączniku),
– podpis osoby certyfikującej, data wydania, adres stacji badawczej i jej znak.

Jednostki notyfikujące

W Polsce wyróżnić można kilka jednostek tego typu, które wydają certyfikaty dla urządzeń z grupy I (dotyczącej zakładów górniczych) i z grupy II (dotyczącej innych miejsc zagrożonych wybuchami).
Jeśli chodzi o dokumenty zgodności z rozporządzeniem ministra gospodarki, są one wydawane przede wszystkim przez Wyższy Urząd Górniczy lub Główny Instytut Górnictwa.
Urządzenia, które wytwarza się w innych państwach leżących na terenie Unii Europejskiej, są oznaczone symbolami Ex, EEx, PMA Ex. Nie wymagają one kolejnych badań, które mają potwierdzić zgodność z wymogami znajdującymi się w dyrektywie ATEX 100.
Użytkownik korzystający z urządzenia certyfikowanego musi zwrócić uwagę na to, że znak dopuszczenia danego produktu do pracy w jednej grupie odnosi się jedynie do tej grupy. Nie ma więc możliwości pracy w innych grupach urządzeń.

Certyfikacja rozdzielnic elektrycznych  i urządzeń do strefy Ex ma na cele zapewnić maksymalną ochronę wszystkim pracownikom, którzy wykonują swoją pracę na terenie zagrożonym ryzykiem wybuchu. Certyfikat ATEX w takich miejscach jest niezbędną dyrektywą, wskazującą na określone zagrożenie. Jest on stosowany w wielu zakładach przemysłowych.